Portugalski mediji

Lisabon, Porto i Portugalija uopšte asociraju na lepe pejsaže, fado, dah Afrike i slično. Mene i na odličan reporting trip. Ipak, ako vas interesuje to kakva je duštvena, pa i medijska slika Portugala danas, postoji knjiga: Portugalija danas - Strah od postojanja.
Deo koji govori o medijima: Nedostatak javnog prostora objavljen je pre nekog vremena u E-novinama i može se pročitati ovde.

Evo jednog odlomka:

Kako funkcioniše javni prostor u Portugaliji, trideset godina nakon uspostavljanja demokratije?
Trenutna konstatacija jeste da on ne postoji. Tu je da bi svedočio o nečemu što se na ovom planu otvorilo, i gotovo da se oformilo tokom „revolucionarnih“ godina nakon 25. aprila, da bi se posle zatvorilo, iščezlo, i bilo zamenjeno prostorom medija koji u Portugaliji ne čini javni prostor. (...) Nema političkog sukobljavanja mišljenja: čak ni na televiziji koja stvara jedan lažni prostor, sa unapred određenim obrascima koji ograničavaju spontanost nastupa, nepredvidive okolnosti i učešće tog „spoljnog faktora“ koji čini sve bogatstvo javnog izražavanja. (...) Što se tiče otvorenosti ka svetu – kada je pritisak Evropske unije na odluke portugalske vlade veći nego ikad – možemo se pitati koliko je prisutno evropsko pitanje u nacionalnim političkim „debatama“? Nema javnog prostora jer je on u rukama nekoliko osoba čiji govor samo pothranjuje inerciju i zatvara strukturu odnosa sile koju oni predstavljaju. Mesta, vremena, medijska sredstva i osobe čine jedan mali statični sistem koji naporno radi na svom održavanju.

Šta se nameće kao zaključak? Dobro razvijena medijska scena i funkcionalna javna sfera nisu dovoljni, ali su vrlo često vrlo potrebni uslovi održivog razvoja. Ako je tačno da bi Portugal mogao biti nova Grčka, deo odgovornosti mogao bi biti i na medijima i slabo razvijenom prostoru javne debate.
A to se, svakako, ne odnosi samo na Portugal.

Osnovi kakodalogije

Iako sam prema marketingu i PR-u, posebno u domaćem kontekstu, u najboljem slučaju ravnodušna, knjiga "Osnovi kakodalogije" Ivana Stankovića, poznatog imena domaće advertising scene, odmah me zaintrigirala.
U novogodišnjem dvobroju Vremena objavjen je jedan odlomak, a onda sam u Narodnoj biblioteci (i.z.u.z.e.t.n.o.j nakon rekonstrukcije) počela da čitam celu knjigu.
U knjizi ima puno zanimljivih priča iz života i rada u reklamnim agencijama + bonus "Šta sam naučio" na kraju svakog poglavlja.
Jedna od epizoda je i kako je autoru mnogo više u karijeri pomogla naslovna strana sa ženom u Gloriji, nego niz stručnih tekstova napisanih za Ekonomist.

Ova netipična knjiga na našem tržištu zanimljiva je i nama čije se polje interesovanja samo malo dotiče sa advertisingom (pošto je to i priča o uspehu i padovima, i ponovnim uspesima), a za one koji su u marketingu ili žele da budu...pa, ja bih je svakako pročitala.

Poetski intermezzo: Radio & TV

Televizija

Kutija prazna spolja i iznutra

Prljavo skladište sitnog polusveta

Nova crkva starih religija

Opasno oružje u lošim rukama

Gomila gluposti u dva-tri minuta

San svakog mediokriteta

Lišen svega osim prosečnosti

Razuđena kanalizacija

Stvorena za jedan osmeh idiota

***

Pobeda

Kad sam radio

na radiju

bili smo stupili

u štrajk

i mnogo smo se voleli

dok nismo pobedili

Iz knjige: "Otvoreno pismo", Radoman Kanjevac, 1995.

Photo source

Poređenje medijskih sistema

Ako bi trebalo da preporučim jednu knjigu iz oblasti medija, koja na sveobuhvatan, jasan i pametan način daje globalan uvid u medijske sisteme širom sveta, bila bi to ova: Comparing Media Systems - Three Models of Media and Politics (Daniel C. Hallin i Paolo Mancini).

Autori su medijske sisteme zapadnog dela sveta podelili u tri grupe:

- Mediteranski (Italija, Grčka, Portugalija, Španija i Francuska)

- Severno/Centralnoevropski (Norveška, Finska, Danska, Švedska, Holandija, Belgija, Švajcarska, Nemačka, Austrija)

- Severno atlantski (SAD, Kanada, Velika Britanija i Irska).

Svaki od njih je, kako autori vrlo precizno pokazuju, usko povezan sa društvenim i političkim sistemima dominantnim u tim zemljama. I to ne samo danas, već kroz istoriju poslednjih nekoliko vekova.

Iako u javnom diskursu (akademskom, donatorskom i dr.) postoji tendencija da se naglašava i potencira razvoj medija u skladu sa liberalnim, severno atlantskim modelom, oni ukazuju i na to da (iako taj sistem ima dosta kvaliteta), zapravo svaki sistem odražava razvoj medija specifičan za sredinu u kojoj je nastao. Zato i ne podržavaju vrednosnu hijerarhiju medijskih sistema, bar ne onu koja bi se odnosila na sve odlike pojedinačnih sitema.

Za prvu informaciju o radu na ovoj komparativnoj analizi, šta su bili izazovi, a šta nedostaje, predlažem ovaj intervju sa Danielom Hallinom.

Žena ratnog reportera

U jednom od prethodnih brojeva Novog magazina objavljen je odlomak (isti ovaj) iz knjige "Are We There Yet" Rozi Vajthaus (Rosie Whitehouse). Autorka je bivša novinarka BBC i supruga novinara i ratnog dopisnika časopisa the Economist i drugih medija Tima Dzude (Tim Judah).

Devedesete su, sa malom decom (imaju ih petoro), proveli na Balkanu. Iskustva iz regiona uključujuju i život u Sarajevu na početku rata i napuštanje grada jednim od poslednjih aviona 1992. godine, život u Beogradu 1993. i tako dalje).

Završetak ovdašnjih ratova svakako nije kraj uzbuđenjima u ovoj novinarskoj porodici. Sledili su konflikti u Darfuru, Iraku..

U jednoj od kritika neko je napisao da je ovo idealno štivo ako pomišljate da budete ratni reporter(ka) ili da se venčate sa istim/istom. Evo i prikaza knjige u The Balkan Insight.

Radio Favela

Da li ste znali da o medijima zajednice postoji igrani film?

Film se zove Uma Onda No Ar (Something in the Air). Njegova tema je brazilska community radio stanica - Radio Favela.

Siže filma u najkracem:

"Based on the true story of four friends who decide to install a communal pirate radio station called Rádio Favela in a shanty-town, to give voice to the outcasts' complaints."

Malo duže objašnjenje (iz knjige: Understanding Alternative Media):

The film offers a romanticized and celebrative narration of the authentic history of Rádio Favela, which broadcast in the slums of Belo Horizonte from 1980. The rather stereotypical filmic representation provides an exceptional insight into the core identity of alternative media, but at the same time it allows the complexities of this core identity to show through.

(...)

In Radio Favela, the radio station is clearly embedded in the community of the favela, it is portrayed as a civil society alternative to the state-controlled mainstream, and it is shown to be part of a societal (rhizomatic) network.

(...)

In the filmic narration of Rádio Favela’s history we see how the mainstream political system becomes fearful of the radio station... and eventually grants it legal status as educational radio (in February 2000...)

Na drugim mestima slične radio stanica takođe postoje, neke uspešno rade i nagažuju zajednice na raznim društveno korisnim projektima (muzičkim i drugim). Evo jednog teksta iz Independenta na tu temu.

I malo muzike AfroReggaeDigital:

Toni Parsons, novinar

Laguna je objavila knjigu O životu, smrti i doručku - zbirku kolumni popularnog romanopisca Tonija Parsonsa.

Na sajtu izdavača objavljen je i intervju sa njim iz kojeg prenosim deo razgovora koji se odnosi na njegovu novinarsku karijeru:

Vaša nova knjiga je zbirka kolumni. Pišete nedeljnu kolumnu za Daily Mirror i mesečnu za GQ. To je 64 kolumne godišnje pored pisanja romana. Sledi pitanje koje nervira većinu pisaca. Odakle vam ideje za sve njih?

Mislim da kada pišete kolumne potraga nikad ne prestaje. Stalno tražite materijal i razmišljate o sledećoj kolumni. Novinska kolumna je različita od magazinske i mnogo je više stvar trenutka. A rok za pisanje je mnogo kraći. Mislim da magazinske kolumne duže traju od novinskih jer kad pišete o vestima one zastarevaju i novi događaji ih pregaze veoma brzo. Takođe mislim da razmišljate samo o sledećoj kolumni, nema potrebe da znate o čemu ćete pisati sledećih deset kolumni. Otvorite um i srce i ideja se javi. Ako se ne javi bavite se pogrešnim poslom. Ali osećam se neverovatno počastvovanim što sam kolumnista i ne shvatam taj posao olako. Mislim da sam blagosloven.

Kako se borite protiv stvaralačke krize?

Postoje dva načina za rešavanje tog problema. Jedan je da se setite da vam je pisanje posao, i da ako ga ne uradite ljudi iz banke će doći i zapleniće vam kuću. To često pomaže. Drugi način je setiti se šta je o tome rekao Hemingvej. „Napiši jednu pravu rečenicu“. Ako uspete, otkrićete da je brana pukla i više nemate problem.

Ovde možete pročitati i odlomak - uvodni deo knjige.

Dve knjige o uticaju medija

U poslednje vreme pojavile su se dve zanimljive knjige o kojima sam ovih dana čitala iz različitih izvora (ni jednu za sada nisam lično pročitala).

Jednu je napisao Douglas Coupland, autor svojeremeno jako popularne Generacije X. Knjiga se zove: Marsall McLuhan: You Know Nothing Of my Work. Ova knjiga je, kako autor teksta u Njujork Tajmsu piše, specifična biografija najpoznatijeg teoretičara medija, o čijim medijskim uvidima znaju i mnogi koji se ne bave ovom oblašću. (Njegovi koncepti su 'globalno selo', 'medij je poruka' i drugi). Njegove opservacije na temu dometa i uticaja medija bili su daleko ispred epohe u kojoj je živeo i moći medija u tom periodu. Mnoge od tih opservacija bile su vrlo skeptične ili eksplicitno kritičke prema tome šta će društvu doneti razvoj medija. A Internet se tada nije ni nazirao...

Fast forward nekoliko decenija, et voila: Egveny Morozov objavio je knjigu The Net Delusion: How Not To Liberate the World.

U toj knjizi "Morozov shows why we must stop thinking of the Internet and social media as inherently liberating and why ambitious and seemingly noble initiatives like the promotion of Internet freedom might have disastrous implications for the future of democracy as a whole."

Primeri iz raznih zemalja, uključujući Rusiju, Iran (sećamo se 'twitter revolucije'), Liban...pokazuju kako se Internet i te kako može koristiti za razne destruktivne namere. (To 'može' naravno ne znači da i mora, odnosno da ne može i drugačije).

I sami imamo dosta primera te vrste sa desničarskim i sličnim grupama na Facebooku i drugim Internet lokacijama, online govorom mržnje, pozivima na linč i slično.

Ako je naručivanje knjiga previše zahtevno, predlažem barem čitanje linkovanih i drugih tekstova o njima. Vreme je da posle praznika ponovo provežbamo vijuge.

Ah, da, Morozova sam srela pre oko tri godine u Pragu na ovom seminaru, koji je organizovao Transitions Online za koji povremeno pišem, i gde je on tada radio. Držao nam je jedno predavanje. Sećam se da smo imali diskusiju na temu koliko je vredeo Facebook u to vreme i hoće li ga Mark prodati i šta bi od svega toga moglo biti. Mogla bih reći da je tada još uvek bio Internet optimista. No, duge su 3+ godine u savremenom online svetu.

COMMUNIcation and COMMUNIty development

Bila sam vredna i napisala prvi tekst u 2011.

Izvor mi je bila knjiga Understanding Community Media, koju je uredio Kevin Howley.

Evo odlomka:

Participatory approaches proved to be invaluable for creating development messages that were culturally relevant and appropriate within a specific social setting. By incorporating indigenous knowledge and traditions into development projects, better understanding between development workers and local communities has been achieved. Also: Participatory communication provides local communities with a sense of agency and ownership of development projects. Participatory communication raises the community's awareness of its own resources and talents, likewise its ability to change at least some aspects of daily life.

Ostatak je ovde.

photo credit

Mediji zajednice u Bosni i Hercegovini

Nedavno je u izdanju Medija centra iz Sarajeva objavljena knjiga Komunikacija i zajednica: građani, mediji i lokalna uprava u Bosni i Hercegovini (urednik Tarik Jusić). Knjiga je dostupna online.

Meni je najzanimljivije bilo poglavlje: Radio zajednice u Bosni i Hercegovini: Mogućnosti i izazovi, koji su napisali Catherine Coyer i Joost van Beek, oboje iz Center for Media and Communication Studies - CMCS (Budimpešta).

U ovo poglavlju govori se o dozvolama za neprofitne medije koje su od ove godine uvedene u BIH, od pravnom, medijskom, društvenom i finansijskom okruženju za razvoj medija zajednice, kao i o voj vrsti medija u Evropi, i inicijativama različitih institucija da se oni ojačaju.

Posebno je interesantna analiza nekoliko slučajeva radio stanica koje posluju sa komercijalnim dozvolama a ispunjavaju različite društvene funkcije karakteristične za medije zajednice.

/Community media radio stations Bosnia and Herzegovina/

Mixed Media, 2. izdanje

Media Mix je još u prvom, ali knjiga Mixed Media po kojoj je moj blog dobio ime sada ima svoje drugo izdanje, i to nakon 40 godina. Za ne koji misle da su hibridni mediji skorašnja pojava, knjiga Bore Ćosića je umetnički primer da su raznorodne stvari počele da se kombinuju i slažu još odavno.

Iz Vikend Danasa prenosim:

Svih ovih 40 godina je vreme potvrđivalo teze na kojima je Bora Ćosić zasnovao svoje prvo izdanje, a i ovo novo to pokazuje. U njemu su izbrisane sve granice i stege između medija i različitih umetničkih izraza a kao najupečatljiviji utisak se javlja razigranost i teksta i drugog materijala. Knjiga je i u ono davno vreme otvorila teorijsku raspravu pokazujući da se može funkcionisati na nekoliko umetničkih nivoa u isto vreme, a kasnije se to samo potvrđivalo sve do današnjeg vremena kada vidimo da mladi bez ikakvih problema samo tako i funkcionišu - na pet kanala istovremeno - istakao je za Danas književnik Vladimir Arsenijević, urednik druge knjige Mixed Media.

I još:

Knjiga je kreirana po principu mixed-medie, kao vanredan primer kolažirane strukture vizuelnog i pisanog materijala: eseja, reprodukcija, citata, isečaka iz novina, fotokopija... koje na višeslojan način povezuju istoriju umetnosti 20. veka, konceptualnu umetnost, filmsku teoriju, filozofiju, društvenu kritiku i sociološka istraživanja, kreirajući specifičan index/enciklopediju pojmova. U uvodnom tekstu novog, proširenog izdanja, ističe se da se Mixed Media, između ostalog, osvrće na umetničke prakse u tom trenutku, na internacionalni neoavangardni pokret 60-ih godina (i kasnije), o pokretima i praksama kao što su Fluxus, neodada, neokonstruktivizam, vizuelna poezija, kasnije konceptualna umetnost... koji kao glavno svojstvo imaju princip mixed-medie.

Drago mi je da vidim da ovo delo nije zaboravljeno.

Prvo izdanje imam, nameravam da vidim šta je umetnik skockao u mešuvremenu.

Radio Skala i Lutajući Bokelj

Lutajući Bokelj je knjiga koju sam na drugom mestu opisala kao "tripozni mediteranski escape". To mi je još uvek najbolji opis koji imam.

Narator je Niko, autor radio emisije na kotorskoj Radio Skali. To je radio stanica koja zaista postoji, i rado smo je slušali pre nekoliko godina na letovanju u Boki. A znam i nekoga ko se bavio njihovim web sajtom.

U ovoj (postmodernoj) knjizi i sama stanica i ceo bokeljski ambijent dobijaju neki drugi život. Evo nekoliko odlomaka vezanih za Radio Saklu i emisiju Lutajućeg Bokelja.

Počeo je jul, tema je krajnje prigodna.

***

Posle broadcasta svakodnevno u 14.30 išla je odjavna špica sastavljena od mnogih zvučnih efekata. Prvo bi se začulo listanje knjige, tipkanje na tastaturi, zvuk modema, šum mora, galebovo oglašavanje, dio klapske numere, pisak brodske sirene. Tada bi uslijedili arhivski klapski baritoni, a onda je ženski glas izgovarao: - Da, Lutajući...- Potom bi se začula bokeljska zimska kiša, ljetnji žamor s obale, lupanje šakom o sto, nakon čega bih ja izgovorio - Lutajući Bokelj - i time se glasom potpisao.

Bio sam Niko, Lutajući Bokelj. Radijski spisatelj.

***

Radio Skala puštao je mediteransku muziku. Gimnazijalci i učenici Pomorske akademije, studenti Fakulteta za pomorstvo i Fakulteta za turizam stalno su slušali Skalu. Kapetani duge plovidbe, oficiri palube i stroja, žene mornara takođe. Skala je slušana u Pomorskom muzeju Boke Kotorske, po hotelima duž Rivijere, u Institutu za biologiju mora, u Zavodu za nautičku kartografiju, u Lučkoj kapetaniji, u Jadranskom brodogradilištu u Bijeloj, u Urgentnom centru, u Vladi, u kabinetu Visokog prestavnika. Po kazneničkim kamenolomima i tunelima u probijanju.

***

- Najvažnije je pitanje - govorio je vodič Jovan na cenralnom Trgu od oružja - da li ćete uspjeti da zabilježite najveću od svih atipičnih atrakcija: kada voditelj popularne emisije s Radio Skale, Lutajući Bokelj, pod uslovom da nisu tačne glasine po kojima je ovaj bokeljolog dao otkaz, proleti ponad grada popridržavan za noge jednog od najdebljih, time i najsnažnijih zalivskih galebova.

Zanimljiva igra realnog i imaginarnog...

Beleška # 1

Napravila sam novu kategoriju: iz knjiga, pošto sam primetila da u poslednje vreme imam dosta postova u kojima prenosim odlomke o starim i novim medijima i novinarstvu. Postoje bar dva razloga za to. Prvi je što mislim da je zanimljivo pogledati kako se u književnosti (različitih tipova) obrađuje tema novinara i novinarki, blogova, tabloida i slično, a niko se (koliko ja znam) do sada nije bavio time. Pa ću, eto, ja, makar to značilo i zamorno prekucavanje iz knjiga.

Drugi je prilično depresivno stanje u medijima. Na primer, magazin Newsweek, o kome sam svojevremeno pisala magistarsku tezu (“Buzz and Blues: Lifes, Myths, and Cultural Frames” - uporedna analiza društvenih rubrika nedeljnika Newsweek i Vreme) na rubu je propasti, a New York Times kaže da '...Era of the Newsweekly Fades'. To je samo jedan od slučajeva. O stanju medija kod nas, sa naglaskom na (ekonomskom) statusu novinara i kvalitetu sadržaja, nema se baš mnogo šta novo reći.

***

Za blog takmičenje o razvojnim ciljevima napisala sam novi blog post: Two Stories about Women, Technology and Equality. Koga interesuje neka pogleda. Može i da se komentariše, i ako niste deo mreže.

O neustrasivosti i blogovima

Za manje od nedelju dana (9. maja) bice pet godina od pokretanja Huffington Posta, jednog od najpopularnijih blog portala i sajtova uopste na svetu.

Ariana Hafington (Arianna Huffington) u knjizi On Becoming Fearless...In love, work, and life, koju upravo citam, pise o tome kako se zaljubila u blogovanje, kako je portal docekan i sta je iz svega naucila:

...I was fifty-two when I discovered the blogosphere and first wrote about it. Sixteen months later, I wrote about it again, confessing that "I've got a big-time crush (...)

One year later, on May 9, 2005, we launched the Huffington Post. The Internet is supposed to be a young person's game, and, as expected, the launch was greeted by a cacophony of ill wishers. Nikki Finke, writing in the LA Weekly, went so far as to declare us dead on arrival. within hours of our birth, she wrote, under the headline 'Why Arianna's Blog Blows', that "the Madonna of the mediapolitic world has undergone one reinvention too many. She has now made an online ass of herself... This website venture is the sort of failure that is simply unsurvivable. (...)" Ouch. A simple 'congrats' would have sufficed. (Interestingly, one year later, on our first anniversary, Nikki Finke described the Huffington Post as "an asset to the Internet dialogue. Today I can go on the site and see stories in one place that I can't find on mainstream news sites. And she e-mails us her stories to post on the site, which we are happy to do).

Zakljucujuci poglavlje o tome kako je tokom godina naucila da ignorise krityicare i svoje strahove pise:

Of course, I had plenty of fears as I took my leap into the unknown, but I knew they were mostly just feeble echoes of earlier fears. I'd learned not to be afraid of my critics and would certainly never let them stop me.

Danas je Svetski dan slobode stampe. Sloboda svakako znaci i licnu slobodu.

update:

Za Th!nk3 takođe sam napisala blog post o ovoj knjizi, Ariani i HffPo, ali sa drugačijim fokusom. Tekst je ovde.

photo credit

Medijski konsultant

Sarajevski Mediacentar objavio je koristan priručnik "Želite li biti konsultant". Prvenstveno je namenjena medijskim konsultantima, ali može biti primenljiva i na druge bliske oblasti.

Evo kratkog objašnjenja iz knjige:

Šta znaci medijski konsultant?

Ne postoji univerzalan odgovor na ovo pitanje, vec on zavisi od osobe koja odgovara. Najkraci odgovor bi bio – osoba koja radi u medijskoj industriji ili osoba koja radi kao konsultant, a posjeduje dobro znanje iz podrucja medija. Medijski konsultanti cine šaroliku grupu, jer obuhvataju ljude koji su usmjereni ka marketingu, finansijama ili menadžmentu, zatim strucnjake koji rade na automatizovanju ili u redakciji, te ljude, kao što sam ja, koji imaju generalan pristup ovom poslu i pomažu medijskim organizacijama koje rade pod teškim društvenim i ekonomskim okolnostima. Upravo iz ovih razloga je teško definisati profesiju medijskog konsultanta.

Više detalja o publikaciji i link za download možete naći na njihovom sajtu.

Moje konsultantsko iskustvo je takvo da je obično uključivalo analize i evaluacije sadržaja nekog medija, zajedno sa pratećim informacijama o položaju i značaju tog medija u okviru konkrentog medijskog sistema i drugih medija, kao i preporuka za poboljšanja u sadržaju, formi i odnosima sa javnošću.

Lokalni novinar i piramide: Literarni intermeco

Ili: Zašto je za novinara/novinarku bitno da se nađe na pravom mestu u pravo vreme?

Knjiga Emira Imamovića-Pirketa se na literarno-satirični način bavi temom tzv. bosanskih piramida (mada se mnogi ne slažu sa ovim skepticizmom), a preko toga životom ljudi u malom mestu, istinom i kvazi istinom, ulogom medija itd. Btw, evo i zvaničnog sajta projekta piramida.

Evo jednog od odlomaka gde se bavi medijima.

Svaki se posao čini lakšim nego što jeste kada ga drgi rade. Novinari su, recimo, ubijeđeni da urednici pametuju i kao puzzle slažu tekstove što ih oni pišu. Urednici, opet, vjeruju da je lakše napraviti radijski intervju s drvetom nego od tokova svijesti žurnalista složiti smislen tekst sa, barem, dragocenim poluinformacijama. Jozo Martinović je radni vijek potrošio na to da bude važan i da mu niko ništa ne može narediti. Uzalud. (...) Izlazili su, nije da nisu, njegovi izvještaji o svemu i svačemu, ali je za polovinu napisanog morao potrošiti dan da ubijedi nekoga kako je važno da javnost zna za krizu u, recimo, visočkoj ženskoj odbojci. Drugu polovinu je pisao pod prijetnjom otkazom i nakon što bi savio kičmu pred urednicima.

Jozu je, treba priznati, obasjalo sunce s istoimene piramide. Uredno je dobijao prostora koliko želi za razgovore i izvještaje, reportaže i fotoreportaže, priče iz davnina i novovremena epohalna otkrića.

Prethodni literarni intermeco je ovde.

Demoni i novinari

Hrvatska pesnikinja, spisateljica i novinarka Milana Vuković Runjić objavila je nedavno knjigu baziranu na ličnom iskustvu rada u Jutarnjem listu: Demoni i novinari - istinita priča o redakciji u recesiji. Iz naslova je prilično jasno o čemu bi se moglo raditi (a s obzirom na to da je autorka pre nekog vremena u tim novinama dobila otkaz može se zamisliti i ugao iz kojeg se o svemu piše). Prvo poglavlje može se pročitati on-line.

Evo kratke ilustracije:

“Pa kakva je to atmosfera u Jutarnjoj zvijezdi”, pitala je, praveći se naivnijom nego što je bila. Naravno da se vodio rat, kao uvijek, kao svuda, do istrebljenja, u kojem su slabiji smjerno polagali glave na panj. Čovjek je čovjeku bio ne samo vuk, već i ris, tigar, bilo što zubato i oštrih očnjaka.

Promocija knjige bila je ujedno i promocija ' kulturnog trač' časopisa koji je autorka pokrenula - Sajam taštine. Više o svemu ovde.

Serbia Hardcore: Pre i posle

Pisac i novinar Dušan Veličković (nekadašnji urednik magazina Evropa) dao je početkom godine, povodom izlaska iz štampe srpskog izdanja njegove knjige Serbia Hardcore, intervju listu Danas.

Meni je posebno zanimljiv deo u kome govori o medijima u Srbiji u vreme Miloševića i o promenama koje su se desile nakon toga. Prenosim jedan opširniji citat, pošto milsim da je precizno definisao stanje pre i posle:

Devedesetih godina mediji su bili na raskršću. Jedni su otkrivali nezavisnost, drugi su tonuli u propagandu i ratno huškanje. Jeste bilo i uzbudljivo i opasno, a sve je delovalo i nekako smisleno. I žurnalistička scena je bila dosta jasna. Postojali smo mi i postojali su oni. Ta faza se završila neuspehom, jer pojam nezavisnosti nikada do kraja nije bio definisan, što se posebno oseća danas kada i vlasnička struktura medija i interesi oglašivača postaju sve komplikovaniji. Danas kao da niko nije nezavisan, što i ne mora da bude tako loše, a u svakom slučaju bolje je od onog metiljavog principa nezavisnosti koji se svodi na odsustvo stava, odnosno na ideju da svakom mišljenju treba dati prostor, pa neka čitaoci procenjuju.

I, najvažnije:

Ono što je danas najkarakterističnije za medije jeste odsustvo ambicije da se dostigne vrhunski kvalitet. Kao da niko ne želi da napravi novine ili televiziju svetskog značaja i kvaliteta, da o Internet izdanjima i ne govorim. Dobro, finansijski razlozi se uvek mogu navesti kao ozbiljno opravdanje, ali ipak me čudi da su vrlo retki pokušaji da se okupi žurnalistička reprezentacija, koja bi stvorila novine ili televiziju najvišeg profesionalnog ugleda i poverenja. To bi bio dug i naporan posao, ali sigurno bi na kraju doneo i tiraž i gledanost.

Mislim, međutim, da smo mi u fazi kad se uglavnom pokušava da se dokaže da sva ta čitanost i gledanost može i bez kvaliteta, da postoji neka druga 'čarobna formula'. A znamo kako stvari stoje sa čarobnim formulama.

Šta sa zlim blogerom?

Knjiga One Fifth Avenue ne bi imala razloga da se pojavi na blogu o (novim i starim) medijima, da nije jednog zlog blogera, koji bar jednoj od ličnosti u romanu pravi problem.

Dakle, jedna od žena, urednica online izdanja jednih njujorških novina, žali se drugoj, staroj trač kolumnistkinji, da joj zli bloger, pišući o njoj i njenom mužu (na nekom blog trač portalu tipa Gawker), zagorčava život.

Osamdesetogodišnja trač kolumnistkinja ima rešenje. Jer, mediji se menjaju, ali igre moći ostaju. Ona savetuje:

"Hire him", Enid repeated. "He must be a hard worker if he puts so much effort into writing about One Fifth. He's at least halfway intelligent - I'm assuming he knows how to form a sentence, otherwise you wouldn't be so angry. Pay him a decent salary and work him hard. That way he won't have enough time to write anything on the side. But don't pay him so much that he can save up money to quit. Give him insurance and benefits. Turn him into a corporate drone, and you'll never have to worry about him again."

Kod nas bi ovaj recept bio teško primenljiv, pošto je decent salary u novinama je retka pojava.

O profilu trač/Gawker blogera pisala sam pre dve godine. Ukratko: Oni spadaju u creative underclass, pa ni sav rage ne čudi.

Balkan viđen očima zapadne Evrope

Nedavno je u izdanju Mirovnog instituta iz Ljubljane objavljena knjiga "A long way home: Representations of the Western Balkans in Political and Media Discourses". Autorka je Tanja Petrović.

Ona je na primeru prvenstveno slovenačkih medija - štampanih i online - uradila diskurzivnu analizu govora o Balkanu javnih ličnosti (većinom političara) i medija o zemljama Balkana. Njihov pristup ovoj temi je u mnogome sličan modelu prisutnom u medijima zapadnevropskih zemalja.

Evo malo ilustracije onoga o čemu knjiga govori i zaključaka do kojih je Tanja u analizi došla:

The attitude of member states towards individual candidate countries is ambivalent and dependent on the concrete interests of each eu member. By and large, it can be said that the attitudes range from paternalistic support to pressure, conditioning and control.

(...)

In discourses through which the identity of contemporary Europe (that is, the EU) is shaped and legitimized, the Balkans have also increasingly become part of the “third world” – numerous researchers concur with the view that the “representation of the Balkans as the ‘European third world zone’ helped create the impression of so urgently needed collective identity and the sense of the European Union.”

Pošto je cela knjiga slobodno dostupna u e-formatu, možete je preuzeti i čitati ovde.

Mene na najpozitivniji način podseća na knjige Marije Todorove i Edvarda Saida. Korišćen je i Fukoov pristup analizi diskursa. U svakom slučaju, značajan doprinos prevazilaženju crno-belog pogleda na pitanje EU integracija i uloge medija u tom procesu.

photo credit